Göz kapaklarımızda bulunan ve uçları kirpik diplerine açılan yağ bezlerinin tam tıkanması ve içinde biriken yağ salgısının iltihaplanmaya yol açması, enfeksiyon oluşmasıyla aslında göz kapağında çıkan bir tür sivilceye tıbbi dilde şalazyon, halk arasında arpacık ya da biraz kaba tabirle it dirseği denir.
Arpacık dışarıdan gelen mikroplarla, gözümüze pis el sürmekle ya da bulaşıcı olarak ortaya çıkan bir enfeksiyon değildir, kendi yağ bezlerimizin uçlarının tıkanması sonucu ortaya çıkan bir durumdur.
Yağ bezlerinin tıkanması genellikle vücudumuzdaki yağ salgılarının koyulaşmasına bağlı olarak oluşur, temelde sebep söylemek kolay değildir. Genellikle arpacık ilkbahar ve sonbahar gibi mevsim değişikliklerinde daha sık ortaya çıkmaktadır, bu durum muhtemelen yağ salgılarının mevsim değişikliklerinde daha koyulaşmasına bağlıdır.
Bazı insanların bünyeleri bu tür tıkanmalara daha yatkındır, özellikle çocuklarda üst üste çıkan arpacıklar birçok yağ benzinin aynı anda tıkanmasının sonucudur. Gözde üst kapakta 40, alt kapakta 20 civarında olmak üzere yaklaşık 60 tane yağ bezi bulunur. Bu bezlerin her biri tıkanarak aslında teorik olarak 60 kere arpacık çıkması mümkündür, ama çoğu insanda arpacık birkaç kere çıkar hayat boyunca.
Genellikle arpacık çıkacak bölgede ilk önce ağrı hissederiz ve gözde batma olur, bunu takiben yavaş yavaş kapak şişmeye dokunmakla ağrılı olmaya başlar, batma artar.
İkinci üçüncü günden itibaren kapak çok şişer, bazen sarı iltihaplı uç görürüz, daha sonra bir olasılık kendi kendine yağ bezinin ucu hafifçe açılarak düzelebilir ya da iltihap iyice artar ve kendiliğinden patlayan bir sivilce gibi patlayıp boşalabilir.
Bazen çevre dokular şişip göz kapağında selülit, yani cilt enfeksiyon ortaya çıkabilir ama çoğu zaman bu aşamayı geçtikten sonra göz kapağının içinde bir mercimek ya da fındık büyüklüğünde sertlik kalır. Bu yapı vücudun iltihabın etrafında oluşturduğu savunma kapsülüne bağlı kistin kendisidir.
Tedavi edilmediğinde aylarca göz kapağının üstünde durur. Bu dönemde hem estetik olarak hem konfor olarak hastayı rahatsız ettiği gibi göze bastırdığında astigmat yaratarak görmeyi de bulandırabilir.
Arpacık sık görülen bir problem olup genellikle görmeye kalıcı zarar vermez, bu nedenle çok tehlikeli değildir ama hayat kalitemizi etkiler, estetik olarak kötü görüntüye sebep olur ve aylarca rahatsız olmamıza sebep olabilir. Ayrıca sık çıktığında, yağ bezleriniz tahrip olur ve yağ bezelerinin sayıları azaldığında, ileriki yıllarda ciddi kuru göz ile karşılaşabiliriz. Bunlara ek olarak çok enfekte olmuş arpacıklarda göz kapağında oluşan selülit, nadiren arka dokulara geçip görme siniri iltihaplarına ve görme kaybına da yol açabilir. Ancak bu durum çok çok nadirdir.
Eğer göz kapaklarımız yeterince bakımlı olmazsa, arpacık çıkma ihtimali daha yüksektir. Ayrıca şeker hastalarında ve gözlüğünü takmayan miyoplar da daha sık arpacık çıkar. Arpacık çıkan bireylerde ya da kirpik dibinde yağ bezi problemi olan bireylerde hastanın yapabileceği sıcak pansumanlarla ısıtılan göz kapağına bastırmak ve göz şampuanları ile kirpik diplerini silip temizlemektir.
Nasıl dişlerimizi çürümemeleri için fırçalıyorsak, aslında kirpik diplerinin ded bu tür bakıma ihtiyacı vardır. Standart bakım, biraz sıcak su tutup kapakları ısıttıktan sonra gözleri hafif oluşturmak, kurumuş tıkaçları atmak ve arkasından göz şampuanları ile ıslatılmış pamuklu çubukla kirpik diplerini temizlemektir.
Özellikle sık arpacık çıkaran ya da kirpik dibinde yağ bezi tıkanıklığı olan hastalarda günümüzde IPL 4 ışık maske tedavisi bu yağ bezlerinin gözeneklerini açarak hastalara daha önce olmayan şekilde bir tedavi olanağı sağlamaktadır. Bu tedaviyle ilgili bilgiye IPL tedavisi ile ilgili sayfalarımızdan ulaşabilirsiniz.
Eğer arpacık çıkmaya başladığını fark edersek, acilen sıcak uygulayıp sıcak pansuman yapıp o bölgeyi ısıtmak ve arkasından kuvvetlice bastırmak tıkalı yağ bezinin erken dönemde açılmasını sağlayabilir.
Arpacık ilerlediğinde yağ bezinin ucu tamamen tahrip olup artık açılamaz hale gelmektedir. Buna ek olarak birinci, ikinci günden itibaren arpacık çıkmaya başladı ve göz kapağınız şişti ise acilen bir göz hekimine başvurmak ve ağızdan antibiyotik almak arpacığın oluşmasını engelleyebilir.
Kişisel düşüncem damlaların ya da pomatların sadece göz yüzeyine etkili oldukları için kapağın içine geçemedikleri ve bu nedenle arpacık tedavisinde fazla faydalı olmadıkları yönündedir. Bu nedenle ilk birkaç gün içinde başlanan, ağızdan antibiyotik tedavisi sıcak pansuman ve mekanik baskı arpacıkların %50-%60’ını daha oluşmadan engelleyebilmektedir. Bu tedavilere rağmen oluşan arpacık varsa ya da tedavi yapılmadan ilerleyen arpacık varlığında, 15-20. günden itibaren yapılacak çok fazla şey kalmamaktadır. Bu dönemde arpacığın sakinleşmesini beklemek, birkaç ay kendi dağılıp dağılmadığına bakmak iyi bir yaklaşımdır.
İki-üç ay sonra hala dağılmamış arpacıklarda, eğer çok belirgin değilse arpacığın içine bazı ilaçlar enjekte ederek dağıtmak denebilir. Ama sertse ve içi doluysa ameliyathanede göz kapağının içinde iz kalmayacak şekilde küçük bir kesi operasyonu ile arpacığın boşaltılması tek tedavi yoludur. Bu genellikle göz kapağı uyuşturularak yapılır.
Sonuç olarak, arpacık kirpik dibi problemlerinden önemli bir tanesidir, erken tedavi edilmesi önemlidir. Tekrarlaması kapak hijyeni ve IPL tedavileri ile önlenebilir.
Detaylı bilgi, danışma veya randevu için hemen bizi arayabilirsiniz.
İletişim Bilgileri
Prof. Dr. Ahmet AkmanGöz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
YORUMLAR
Hakkımda
İletişim