Göz tembelliği tıbbi adı ile ambliyopi aslında gözün değil beyindeki görme merkezlerinin gelişiminin tam olmaması durumudur. Gözlerimizi aslında birer kamera sistemidir.
Görme ise bu kameraların beyine gönderdiği sinyallerle beyinde oluşan bir kavramdır. Beyindeki görme merkezleri gelişimlerini 8-10 yaşlarına kadar tamamlarlar. Bu gelişimi sekteye uğratacak bir sebep varsa, bu sebep giderilse bile artık bu merkezler 10 yaş sonrası gelişemedikleri için görme fonksiyonu tam olarak yerine getirilemez.
Göz tembelliği buradan da anlaşılacağı gibi gözün değil asıl beyindeki görme merkezlerinin gelişememesi ile oluşan bir görme kaybı sebebidir.
Beyindeki görme merkezlerinin gelişmesi için doğduğumuzdan itibaren bu merkezlere göz den kaliteli görme uyarısı gitmelidir. Yeni doğanda bir ya da iki gözde görmeyi bozan katarakt, glokom, göz tümörü ve benzeri bir sorun varsa beyine uyarı gitmez, gözlerde titreme hareketi ortaya çıkar ve göz tembelliği gelişir.
Bir gözün diğerinden daha bozuk olması, iki gözde de yüksek kırma kusuru olması ve şaşılık en önemli göz tembelliği nedenleridir. Özellikle sorun bir gözde ise tembellik o gözde çok daha hızlı gelişir çünkü beyin iyi gören yada şaşılık durumunda kaymayan gözden gelen görme uyarısına odaklanırken diğer gözden gelen kötü görüntünün iyi gözden gelen görmeyi bozmaması için kötü gözü tembelleştirir bir anlamda devre dışı bırakır.
Göz tembelliği belirtilerin başında gözlükle yada başka tedavilerle düzletilemeyen görme kaybı gelir. Tembel göz az görür. Ayrıca gözde kayma ve şaşılık, gözlerde titreme (nistagmus) de göz tembelliği belirtileridir.
Göz tembelliği tedavisi 8-10 yaş öncesi yapılır. Daha sonra tedavi edilmesi mümkün değildir. Göz tembelliği yapan sebep ne kadar küçük yaşta ortaya çıkmışsa tedavi o kadar zor ve uzundur.
İlk olarak görmesi bozuk olan göz ya da gözlerin görmesi düzletilmelidir. Burada sebep, doğuştan katarak, glokom ve benzeri bir sebepse bebek acilen ameliyat edilerek görmeyi engelleyen bu sebep ortadan kaldırılmalıdır. Doğumsal kataraktlarda bu ameliyat doğumdan sonra ilk birkaç günde yapılmalıdır. Yoksa tembellik tedavisi çok zorlaşır.
Şaşılığa bağlı göz tembelliği tedavisinde de ilk basamak gözlük ya da ameliyatla şaşılığı düzeltmektir.
Göz bozukluklarına bağlı göz tembelliklerinde acilen gözlükler verilmeli ve çocuk sürekli takar hale getirilmelidir.
Yukarıda anlatılan şekilde görmesi kötü olan ya da kayan göz, gözlük ya da ameliyatla düzeltildikten sonra tembel olan gözün çalıştırılması gereklidir. Bu amaçla kapama tedavisi uygulanır ve çok önemlidir. Kapama tedavisi çocuğun hiç sevmediği ailenin büyük çaba harcaması gerek bir tedavidir.
Temeli iyi gören gözün kapatılıp kötü gözün çalıştırılmasına dayanır. Çocuk iyi gören gözünü kapattırmak istemez bantları çıkarır huzursuzlanır. Ancak tembel gözün çalıştırılmasının başka yolu yoktur. Kapama 10 yaşa kadar etkilidir. Sonrasında iş işten geçer ve faydası olamaz. Bu nedenle doktorun önerdiği kapama programına uymak çok ama çok önemlidir.
Göz tembelliğinin ameliyatla tedavisi yoktur. Ancak göz tembelliğine neden olan sebeplerinin arasında buluna doğumsal kataraktlar, glokomlar ve şaşılıklar ameliyatla tedavi edilir. Arkasından da kapama yapılarak göz tembelliği tedavisine başlanır.
İnternetten bu konuda bir çok safsata bulunsa da maalesef göz tembelliği yani beyinde görme merkezlerinin gelişmemesi durumuna iyi gelen mucizevi bir meyve sebze ot besin yada ilaç yoktur.
Tedavi erken tanı, sebebin giderilmesi ve kapama ila yapılmalıdır. Bu tedavilerde en çok 10 yaşına kadar etkilidir. Bu sebeple tüm çocuklar, eğer aile ya da çocuk doktorunun gözüne çarpan bir kayma yada başka sorun yoksa, 3 aylıkken, 1 yaşında, 3 yaşında ve 7 yaşında göz muayenesine götürülmelidirler.
Detaylı bilgi, danışma veya randevu için hemen bizi arayabilirsiniz.
İletişim Bilgileri
Prof. Dr. Ahmet AkmanGöz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
YORUMLAR
Hakkımda
İletişim